La Proceso

LA PROCESO romano de F. Kafka Josefo K. estis arestata. La cirkonstancoj estas ne nur strangaj, char la arestigo okazas en dormochambro che lia luigantino, ja K. tute ne povas klarigi al si, kion li krimis. Li ankau ne ekscias ion pri tio, sed li trovighas per unu fojo en la proceso. Kelkajn monatojn li iel provas ignori tiun proceson, kaj tamen li trovas certajn helpemulojn: advokaton, pentriston, diversajn inojn kaj aliajn, ghis kiam li fine tamen senpotence devos akcepti sian mortkondamnon en shtonrompejo. Kafka kreis romanon kvazau je la komenco de la literatura modernismo. El groteskaj elementoj, surrealismo kaj timiga superrealeco li kunfandis minace misteran atmosferon de la senpotenco de la individuo, kiu kiel tielnomata kafkaeco eniris en la gheneralan internacian lingvan uzon. La nefinitan romanon Kafka metis flanken en la jaro 1914. Sed lia amiko Maks Brod publikis ghin post la morto de Kafka en la jaro 1925. Kritikistoj komprenis la verkon entuziasme kiel surscenigon de la ekzistanta kondamniteco de la moderna individuo, kiu fakte senkulpe kulpas kaj estas tirata en la malstromon de nereale malraciaj okazajhoj. La proceso estas la plej influa verko de Kafka kaj unu el la plej elstaraj verkoj de la moderna literaturo. Kafka rakontas kiel la chiutaga vivo de Jozefo K. per perforta fremda potenco subite tute shanghighis. Sen scii, kial, arestas lin oficistoj de obskura jughejo je lia trideka naskightago. Kvankam li komence ankorau shercas pri tio, la proceso pli kaj pli okupas lian vivon. Li neglektas sian laboron en la banko kaj kolektigas aliancanojn chirkau si, kiuj tute ne estas utilaj al li en la enigma proceso. Iutage, unu tagon antau sia 31-a naskightago du senditoj de la jughejo forkundukas la bankiston K. kaj poste ekzekutas lin. Kafka sukcesas fascini la leganton per sia hipoteza rakontostilo el miksajho de travivitaj interparoladoj kaj sobra detala priskribado. Tiuj stilrimedoj formis la nocion kafkaeco, kiu celas nedifinitan timon pri hororige absurda potenco. Jam en la jaro 1914 verkis Kafka la libron en vere krea ebriego. Sed ghi estis publikita nur en la jaro 1925, do jaron post la morto de Kafka. La mirinda verko pri minacanta burokrata tribunala mashino, kiu apenau plu racie trapenetreblas, estas ankau pro ties sugestiva lingvo kaj facila legebleco ankorau nun tre shatata unika romano, kiu efikas kiel sagaca komentaro pri nia tielnomata moderna tempo.