Perspektif - Simgesel Bir Bicim

Panofskynin 1927 tarihli bu kücük kitabi, beklenmedik etkilere yol acan o büyük kitaplardan biri Son yüzyilda perspektif üzerine yapilmis bütün sanat tarihi ve felsefe tartismalarina damgasini vurdu, modern düsünce tarihinin büyük eserlerinden biri olarak klasiklesti. Kitap bu etkisini, yazarinin özgün sanat tarihi yönteminin erken dönemini en iyi bicimde sergileyen bir örnek olmasina ve sanat tarihi calismalarinin alisildik kapsamiyla sinirli kalmayip, bilgi ve kültürel degisim kuramlarindaki daha genis capli gelismelerin baglamina yerlesmesine borclu. Panofsky burada sanat tarihi, klasik felsefe, teoloji, bilim ve optigi iceren muazzam bilgi birikiminden faydalanarak, insanligin görme, bakis ve tasarim konusunda bir tür arkeolojisini ortaya koyar. Panofskynin elinde perspektif, mükemmellesmis bir teknik olmaktan cikar, tarihselligini kazanir, ve agirlikli olarak Batiya özgü bir bicim verme isteminin temel bir bileseni haline gelir. Panofsky her tarihsel kültürün veya dönemin biricik oldugunu ve her birinin farkli ama esit ölcüde genis bir dünya görüsü dogurdugunu gösterir. Bu ayri mekansaluzamsal sistemlerin uzunca bir zaman icinde birbirleriyle nasil eklemlendigini, ve icinden ciktiklari kültürleri niteleyen bilgi, inanc ve degistokus bicimleriyle tutarliliklarini ayrintilariyla aciklar. Günümüz modernliginin de, soyut ve homojen bir uzamdaki sonsuzluk kavramina iliskin kendi özel matematiksel ifadesinden ayrilamayacagini gösterir.